SUBARU HAQQINDA

Subaru - Fuji Heavy Industries Ltd. konserninin avtomobil markasıdır. Avtomobillər FHI-nin yeganə işi deyil; bundan başqa FHI aviasiya texnologiyaları, dəmir yolu nəqliyyatı, gəmiqayırma və s. ilə məşğul olur. Konsernin tarixi 1917-ci ildə Subaru markasının yaranması sayəsində başladı.

Fuji Heavy Industries Ltd. şirkətinin təsisçisi və ilk prezidenti Kenci Kita, real avtomobil vurğunu idi və 1954-cü ildə P-1 minik avtomobilinin ilk prototipini yaratmaqda şəxsən iştirak edib.

P-1 yaradıldığı zaman, yapon avtomobilinin yapon adı ilə adlandırılmasını lazım bilən Kita, P-1 üçün ən yaxşı ad seçimi üçün bir müsabiqə elan etdi. Ancaq müsabiqə adların heç biri Kencini qane etmirdi və nəticədə özü ad fikirləşdi.

Kenci Kita, Fransanın "Renault" avtomobil korporasiyasının bir neçə təsvir və patentini əldə etdi, hansı ki, bunun əsasında ilk "Subaru" avtomobilləri hazırlanırdı.

"Subaru" sözü, Buğa bürcünün Pleyada ulduz qrupunun yapon adıdır. Gecə vaxtı göy üzündə adi gözlə onun bir çox ulduzunu, təxminən 250 ulduzunu isə teleskopla görmək olar. Baxmayaraq ki, "Pleyada" adını qeyd etmək üçün Yaponiyada Çin elmi ənənəsinin təsiri altına alınmış kancidən 昴 istifadə olunur, ilk növbədə qrupun yapon adı subaru felindən (yap. 統る"bir araya toplanmaq") gəlir. Adını qeyd etmək üçün şirkət latın və katakana ilə məhdudlaşan kancidən istifadə etmir. Brend və onun loqosu da başqa birinə: qədim Yapon adı Pleyadı - mitsurabosi (yap. 六連 星, "altı ulduz") aiddir, altı şirkətdə işarə edir, nəticədə FHI yarandı.

Gənc mühəndis, aviasiya həvəskarı Çikuhi Nakacima(Chikuhei Nakajima), həmin ildə Nakahama şəhərində Aviasiya Araşdırma Laboratoriyası (“The Aircraft Research Laboratory”) açdı. Həmin dövrdə Yaponiyadakı aviasiya belə deyildi, ancaq I dünya müharibəsinin sayəsində onun imkanlarını nümayiş etdirərək, xüsusi Nakacima laboratoriyası açıldı. 1931-ci ildə laboratoriya Nakajima Aircraft Co., Ltd adlı təyyarə istehsalçısı şirkətinə çevrildi və II Dünya müharibəsi zamanı Nakacima təyyarələrinə 1945-ci ilə qədər çox tələbat oldu. Yaponiyanı məğlub edən amerikalı işğalçı hakimiyyət Nakajima Aircraft-a antiinhisar və qadağa qanunları tətbiq etdilər, şirkətin adı Fuji Sangye Ltd. adlandırıldı, ancaq o zaman Yaponiyada orduya malik olmaq olmazdı, şirkət motorlu qayıqlar, vaqonlar, avtobuslar və benzin mühərriklərinin istehsalı ilə məşğul idi - bu sahəyə bacarıq və istedadları tətbiq etməyə məcbur oldular. Belə bir avtomobil istehsalı hələ olmamışdı; buna misal 1946-cı ildə Rabbit ("dovşan") motorollerinin hazırlanmasında müharibədən qalan aviasiya ehtiyat hissələrindən istifadə olundu.

1950-ci ildə Fuji Sangyo 12 müstəqil bölməyə çevrildi, bəziləri isə zaman keçdikdən sonra öz mövcudluğuna son qoydu.

Lakin 1953-cü ildə ayrılan şirkətlərin ən güclü 5 şirkəti yenidən bir araya gəldi və Fuji Heavy Industries-də birləşdi. Daha sonra onlar altıncı qatıldı. Hirosima şəhərində yerləşən şirkət, reaktiv təyyarələri, Rabbit motorollerlərinin və dizel avtobuslarının istehsalı ilə məşğul olur və getdikcə böyük uğurlara nail olurdu.

1954-cü ildə minik avtomobilinin prototipi olan P-1 (Subaru 1500) yaradılmışdır, hansı ki, yapon avtomobil sənayesində ilk dəfə monokok ban quruluşlu (bu kostruksiyada - əsas xarici qabıq olur və bir qayda olaraq, yeganə dəstəkləyici elementdir) konstruksiya həyata keçirilmişdir. Bütün yaxşı sürüş keyfiyyəti və rahatlığına baxmayaraq, onun buraxılışı və satışı ilə əlaqədar maliyyə çətinlikləri səbəbindən avtomobil istehsal olunmadı. Lakin sonradan Subaru 360 və Subaru 1000 modellərinin inkişafında əhəmiyyətli rol oynadı.

Subarunun real avtomobil debütü yalnız 1958-ci ildə baş verdi. Yaponiyanın tükənmiş müharibəsində, maşınqayırma sənayesi üçün xammal və yanacaq çətinliyi yarandıqda, hökumət öz sənayesini stimullaşdırmaq üçün bir qanun qəbul etdi, bu qanuna görə uzunluğu 360 sm qədər olan və 100 km-ə 3.4 litrdən az yanacaq sərf edən avtomobillər demək olar ki, vergiyə cəlb edilmirdi. FHI bu tələblərə cavab verən - Subaru 360 avtomobilini istehsal edən ilk şirkət oldu. Onun uzunluğu 3 metr, ikivuruşlu 2 silindrli və 16 at gücünə malik, həcmi 358 kub.sm mühərriklə təchiz edilmişdir. Bundan əlavə, plastik, alüminium və müstəqil arxa asqılardan istifadə edərək müasir bir dizaynı var idi. Mühərrik arxada yerləşirdi. Avtomobil çox müvəffəqiyyətli oldu, bir çox hallarda rəqiblərini keçdi və FHI-nin avtomobil bazarında mövqe qazanmasına şərait yaratdı, baxmayaraq ki, əvvəllər satış olduqca aşağı idi - istehsalın ilk ilində yalnız 604 nüsxə satıldı. Ancaq 2 il sonra 1959-cu ildə 5111, daha 2 il sonra isə 22 mindən çox belə avtomobil istehsal olundu. Subaru Yaponiyada bu sinifin qabaqcıl avtomobil istehsalçısı oldu, 360 isə yeni - universal və yumşaq dam banları ilə yadda qaldı.

1961-ci ildə Subaru Sambar bölməsi təsis edildi, onun fəaliyyət istiqaməti daşıyıcı yük maşınları və pikaplar oldu.

Subaru 360-ın uğurundan ilhamlanan şirkət, 1965-ci ildə daha böyük avtomobillər bazarına çıxmağı qərara aldı və Subaru 1000 modelini təqdim etdi. Bu öntürücü, 4 silindr, 997 kub.sm həcmli, və 55 gücü oppozit (porşenli daxili yanma mühərriki) mühərrikli ilk yapon avtomobili oldu. Daxili bazarda artan satışlara baxarkən, konsernin rəhbərliyi avtomobillərini Avropaya və ABŞ-a ixrac etməyə cəhd etdi. Filadelfiyada Subaru of America, Inc. quruldu. 360 modeli Amerika bazarı üçün seçildi, lakin ixrac etmək cəhdi başarısız oldu. Amma, avtomobil 1969-cu ildə onu R-2 modelini əvəz edənədək Yaponiya bazarında məhşur oldu. Həmin vaxt Subaru 1000-in əvəzinə mühərrikinin həcmi artırılmış, müasirləşmiş versiya - Subaru FF yarandı.

Tezliklə (1971-ci ildə) Subaru FF - Subaru Leone modeli ilə əvəz olundu - dünyada ilk tam ötürücülü minik avtomobili həm mütəxəssislər, həm də adi alıcılar arasında böyük maraq doğurdu.

1972-ci ildə R-2 əvəzinə, həcmi 365 kub.sm olan 2 silindrli, su soyutma mühərrikli Rex modeli gəldi.

1974-cü ildə xaricdə nümayiş olunan Leone, əsil satış partlayışı yaşamağa başladı - iki il ərzində 100.000 avtomobil, bunlardan 30.000-i ABŞ-a satıldı.

1975-ci ildə ixrac 26,9% təşkil etdi.

1977-ci ildə Subaru Brat modelinin ABŞ-a ixracı başladı. Subaru avtomobillərinin istehsalı, bu arada yavaş - yavaş getdi - 1979-cu ildə 150 000, 1980-ci ildə isə 202 000 avtomobil təşkil etdi.

1982-ci il - Subaru turbo mühərriklər istehsal etməyə başlayır.

1983-cü ildə tam ötürücülü Subaru Domingo mikroavtobus modeli təqdim edildi. Zavoddan 5 milyonuncu Subaru avtomobili çıxdı.

1984-cü il - Dünya ilk ECVT elektron nəzarət variatoru quraşdırılmış Justy modeli yarandı. Subaru 4WD avtomobillərinin istehsalı 1 milyona çatdı. Hər il təxminən 250 000 avtomobil istehsal olunurdu ki, bunun da təxminən yarısı ixrac olunurdu.

1985-ci ildə Subaru 6 silindrli, 145 at gücü və bir sıra ultramüasir funksiyalarla təchiz olunmuş, lüks idman avtomobili Alcyone (XT) modelini nümayiş etdi.

1987-ci ildə ABŞ-da Isuzu Motors-la birgə Subaru-Isuzu Automotive Inc müəssisəsi açıldı. Həmin ildə Leone "davamçı" yarandı, onu model xəttində əvəz etmək üçün Legacy çağrıldı. Legacy Çikaqo beynəlxalq avto salonunda nümayiş olundu. O da Leone kimi tam ötürməklə təchiz olunmuşdu; amma Leone-dən fərqli olaraq, burada istehsalçılar arxa ötürücü ayırmadan imtina etdilər və tamamilə 4WD-yə keçdilər.

1989-cu ildə Arizonada, sınaq poliqonunda Legacy 2 beynəlxalq və 13 milli rekord vurdu. O 100.000 km-i 223,345 km/saat orta sürətlə getdi və əlbəttə ki, bu məsafəni yanacaq üçün dayanmaqla, pilotların və xərc materiallarını dəyişməklə, davamlı olaraq 19 sutkaya qət etdi. Bundan əlavə, ABŞ-da Subaru-Isuzu Automotive istehsala başladı, Tokio avtosalonunda isə Gran Turismo sinif Subaru SVX avtomobili nümayiş edildi.

1990-cı ildən Subaru tarixində yeni bir dövr başladı - ingilis şirkəti Prodrive ilə əməkdaşlıq. Konsern avtoidmana qatılmağa qərar verdi və Prodrive Subaru avtomobillərini yarışa hazırlamağa başladı. Artıq həmin il Legacy - Safari Ralli-nin "N" qrupunda qazandı. Beləliklə, ralli və dairəvi çempionatlarda Subarunun parlaq yolu başladı. 1990-cı ildə Subarunun "mülki" sənayesində sırf kiçik sinf şəhər avtomobili Vivio buraxıldı. Bu avtomobil 658 kub.sm mühərriki ilə təchiz edilmiş və artıq məşhur variatora çevrilmişdir. Bu avtomobilciyin kiçik "idman" modifikasiyası da var idi, 100 km/saat sürəti 5,4 saniyəyə yığırdı.

1992-ci ildə bazarda bir yenilik, ralli yarışlarında əfsanəvi bir avtomobilə çevrilmiş, 1,6 litrdən 2 litr turbo mühərrik ilə təchiz olunmuş Impreza yaranır.

1993-cü ildə Legacy-nin yeni nəsli yarandı; həmin ildə, bu model ilk dəfə olaraq Yeni Zelandiyada WRC mərhələlərindən birini qazandı.

1994-cü ildə ABŞ-da Outback modelinin bir test partiyası meydana gəldi - yeni bir avtomobil sinfi, yolsuzluq qabiliyyətli minik idman avtomobili.

1996-cı ildə Subaru Legacy Outback seriayaya getdi. Həmin il bamperlərin emal sistemi işlənib, hazırlanıb və istifadəyə verilmişdir.

1997-ci ildə təsnifatçılara bir çox çətinliklər yaradan Subaru modeli -Forester yarandı. Bu avtomobili həmin vaxtlarda tanınan hər hansı bir kateqoriyaya aid etmək çox çətin idi; o universal və yolsuzluq arasında bir məxrəc idi. Bundan başqa, digər avtomobil istehsalçıları ona istinad və təqlid etməyə başladılar; beləliklə Subaru "reference car"(istinad maşını) yaratdı. Forester 2 litrlik oppozit mühərriklə və 5 pilləli sürət qutusu təchiz olunmuşdur.

1998-ci ildə Pleo modeli Vivio-nu əvəz etdi, üçüncü nəsil Legacy ortaya çıxdı.

1999-cu ildə General Motors və Suzuki Motor Corporation ilə saziş imzalandı.

2000-ci ildə Impreza Yaponiyada ilin avtomobili adını aldı.

2002-ci ildə Detroit avtosalonunda Baja pikapı nümayiş etdirildi, bunun əsası Outback idi. Bu gün Subaru 5 zavod Yaponiyada yerləşməklə 9 zavodda avtomobillərini istehsal edir və dünyanın 100 ölkəsində satır. Hər il təxminən yarım milyon Subaru avtomobili istehsal olunur; bəziları üçün az say kimi görünə bilər, amma unutmamalıyıq ki, Fuji Heavy Industries avtomobillərlə yanaşı digər sənaye sahələri ilə də məşğul olur.

Məlumatı hazırladı: "Avtoklub Azərbaycan klubu"nun təsisçisi, araşdırmaçı avtoekspert Natiq Nazimoğlu